Physical Address
304 North Cardinal St.
Dorchester Center, MA 02124
Rury PEX (ang. cross-linked polyethylene – polietylen sieciowany) coraz częściej spotykamy w instalacjach wodnych i grzewczych, zarówno w domach jednorodzinnych, jak i w budynkach wielorodzinnych. Są cenione za elastyczność, odporność na korozję i niską wagę. Ale czy woda pitna płynąca przez taką rurę jest w pełni bezpieczna? W niniejszym artykule postaramy się wyjaśnić, na co warto zwrócić uwagę, jeśli planujesz zastosować rury PEX do przesyłu wody przeznaczonej do spożycia.
1. Czym jest rura PEX?
Rura PEX to rodzaj przewodu wykonanego z polietylenu poddanego procesowi sieciowania, który zmienia właściwości mechaniczne tworzywa, czyniąc je odporniejszym na wyższe temperatury, ciśnienie i działanie czynników chemicznych. Dzięki temu rury PEX są:
- Elastyczne: łatwe w układaniu, można je wyginać, co zmniejsza liczbę połączeń i kolanek.
- Odporne na korozję i osadzanie kamienia: w przeciwieństwie do rur metalowych, nie rdzewieją i nie zarastają kamieniem.
- Trwałe: potrafią wytrzymać długie lata eksploatacji przy zachowaniu odpowiednich norm ciśnienia i temperatury.
2. Zastosowanie rur PEX w instalacjach wody pitnej
W wielu krajach, w tym w Polsce, rury PEX z odpowiednimi certyfikatami są powszechnie stosowane do dystrybucji wody pitnej w budynkach mieszkalnych i obiektach użyteczności publicznej. Wynika to m.in. z ich:
- Neutralności chemicznej: dobrze wykonane i atestowane rury nie powinny wprowadzać do wody szkodliwych substancji.
- Wysokiej odporności na temperaturę: woda pitna może być też wodą ciepłą użytkową (CWU), a PEX radzi sobie nawet z temperaturami powyżej 90°C (zależnie od klasy i producenta).
- Szybkiego i łatwego montażu: dzięki elastyczności i specjalnym systemom złączek.
Kluczowe znaczenie ma jednak posiadanie odpowiednich atestów i aprobat, w tym przede wszystkim świadectwa higienicznego (wydawanego przez np. Państwowy Zakład Higieny w Polsce). Tylko wtedy mamy pewność, że dany produkt został przebadany pod kątem kontaktu z wodą pitną i nie uwalnia do niej substancji, które mogłyby zagrażać zdrowiu lub pogarszać smak i zapach wody.
3. Na co zwrócić uwagę przy wyborze rur PEX do wody pitnej?
- Certyfikaty i atesty
- Sprawdź, czy producent posiada aktualne świadectwo higieniczne (np. PZH) na rury PEX przeznaczone do wody pitnej.
- Jeśli produkt nie ma jasnej informacji o dopuszczeniu do kontaktu z żywnością lub wodą pitną – lepiej wybrać inny, atestowany wyrób.
- Oznaczenia na rurze
- Producenci zwykle nanoszą na rurę m.in. informację o średnicy, klasie ciśnieniowej i temperaturze pracy, nazwę lub znak towarowy oraz oznaczenie, że jest dopuszczona do wody użytkowej.
- Zwróć uwagę, czy widnieje tam zapis typu “PEX-b”, “PEX-c” lub inny wariant, a także czy jest informacja “do wody pitnej” lub “drinking water”.
- Rodzaj sieciowania
- Rury PEX oznacza się literami a, b, c, d (PEX-a, PEX-b, PEX-c, PEX-d), wskazującymi typ technologii sieciowania.
- Każda metoda ma nieco inne właściwości, ale wszystkie mogą być stosowane do wody pitnej, o ile posiadają odpowiednie dopuszczenia.
- Systemy złączek
- Jeśli montujesz rury samodzielnie lub z instalatorem, pamiętaj o doborze kompatybilnych złączek (najlepiej systemowych od tego samego producenta).
- W instalacjach wody pitnej szczególnie ważne jest, by złączki były wykonane z materiałów odpornych na korozję i posiadały atesty (np. mosiądz odporny na odcynkowanie, PPSU – tworzywo sztuczne).
4. Zalety stosowania PEX do wody pitnej
- Niska waga i łatwość transportu: w porównaniu do rur stalowych czy miedzianych, PEX jest bardzo lekki.
- Szybki montaż: elastyczne odcinki łatwo się prowadzi między ścianami, w posadzkach czy w szachtach, ograniczając liczbę połączeń i kolanek.
- Dobra izolacyjność termiczna: rury PEX tracą mniej ciepła niż metalowe; jednak i tak często stosuje się dodatkowe izolacje w postaci otulin.
- Brak korozji: nie ma problemu z rdzewieniem czy zanieczyszczeniami metali ciężkich w wodzie (co bywało mankamentem przy rurach stalowych).
- Trwałość: przy prawidłowym montażu i eksploatacji rury PEX mogą służyć nawet kilkadziesiąt lat.
5. Ewentualne wady i obawy
- Wpływ na smak i zapach wody
- W pierwszych tygodniach użytkowania (szczególnie jeśli woda stoi w rurach dłuższy czas) można odczuwać delikatny zapach lub posmak “plastikowy”. Zazwyczaj ustępuje on po przepłukaniu instalacji i upływie krótkiego okresu eksploatacji.
- Problem ten najczęściej jest związany z wyrobami niższej jakości lub niewystarczającym wypłukaniem instalacji po montażu.
- Ograniczona odporność na promieniowanie UV
- Rury PEX nie powinny być wystawiane na stałe działanie promieniowania słonecznego. W instalacjach zewnętrznych (np. odcinki na elewacji) należy je chronić stosowną osłoną.
- Potencjalne uszkodzenia mechaniczne
- Choć PEX jest elastyczny i dość wytrzymały, należy uważać na przecięcia czy przetarcia podczas montażu. Mechaniczne uszkodzenia mogą prowadzić do nieszczelności.
- Jakość montażu i złączek
- Nieodpowiednie, niefachowe wykonanie może skutkować wyciekami. Rury same w sobie są bezpieczne dla wody, jednak kluczowe jest również prawidłowe zaciśnięcie/skręcenie systemu złączek.
6. Podsumowanie
Rury PEX w instalacjach wody pitnej są powszechnie stosowane i bezpieczne, pod warunkiem że:
- Posiadają certyfikat dopuszczenia do kontaktu z wodą pitną (np. atest PZH).
- Zostaną prawidłowo zamontowane – najlepiej przez wykwalifikowanego instalatora.
- Wykorzystasz kompatybilne złączki oraz zadbasz o dokładne przepłukanie instalacji po zakończeniu montażu.
Dzięki temu możesz cieszyć się wieloletnią, bezawaryjną eksploatacją. PEX łączy w sobie zalety tworzyw sztucznych (brak korozji, lekkość, elastyczność) z trwałością wymaganą w nowoczesnym budownictwie. Dla inwestorów i domowników to sprawdzone rozwiązanie, zapewniające dobrą jakość wody i wygodę użytkowania.
